Tóc Đẹp – Qua bài viết này, ngoài việc hiểu rõ cấu trúc của sợi tóc chúng ta còn biết được tại sao người thì có mái tóc rất mỏng, người thì tóc dày, người thì tóc vàng, người thì tóc đen, người tóc dầu, người tóc khô và nhiều điều thú vị khác.
Nang tóc
Điểm đầu tiên các bạn cần hiểu rõ, đó là mái tóc của mình được mọc ra từ đâu.Từ khoảng tháng thứ 6, thai nhi trong bụng mẹ đã bắt đầu mọc những sợi tóc đầu tiên. Mỗi sợi tóc đều được mọc lên từ một bộ phận gọi là nang tóc. Những nang tóc này nằm trong lớp dưới cùng của da đầu và được nuôi dưỡng bằng những mạch máu rất nhỏ. Mỗi người có khoảng hơn 100.000 nang tóc như thế này. Điều thú vị là con số này không thay đổi kể từ khi mới sinh đến tận khi về già. Các nang tóc này chính là cơ sở của phương pháp cấy tóc điều trị hói đầu.
Trong phần nang tóc có 2 bộ phận rất quan trọng. Một là những tuyến nhờn (sebaceous). Tên gọi đã cho biết chức năng của nó là tiết ra những chất giúp tóc mềm mại, bóng mượt và không thấm nước. Những thay đổi hoạt động của tuyến nhờn là nguyên nhân gây nên tình trạng tóc dầu hay tóc khô. Bộ phận quan trọng thứ hai là những sợi cơ rất nhỏ để cố định sợi tóc vào da đầu. Khi trời lạnh hoặc hoảng sợ, ta thấy có hiện tượng "dựng tóc gáy" chính là do các sợi cơ này co lại.
Thân tóc
Thân tóc
Nang tóc chìm trong da đầu, phần mọc ra ngoài nhìn thấy được gọi là thân tóc. Thành phần chủ yếu là một loại protein giống như trong móng tay móng chân, gọi là keratin, chiếm 70%. Còn lại là một tỷ lệ nhỏ nước cùng một số chất béo, chất dầu có tác dụng gắn kết các phần keratin lại với nhau.
Thân tóc gồm 3 lớp: Lớp biểu bì (cuticle), lớp giữa (cortex) và lớp tủy (medulla).
– Lớp tủy là phần trong cùng của sợi tóc, chứa các hạt chất béo và không khí. Nếu sợi tóc quá mỏng sẽ không có lớp tủy.
– Lớp giữa gồm nhiều những sợi keratin cuộn lại với nhau như dây thừng. Tóc thẳng hay tóc quăn là do phần lõi này quyết định. Khi cắt ngang sợi tóc và đưa lên kính hiển vi, người ta nhận thấy những sợi tóc có thiết diện ngang hình tròn là những sợi tóc suôn, thẳng. Những sợi tóc quăn (tự nhiên) lại cho mặt cắt ngang là một hình bầu dục.
Đây cũng là nơi chứa sắc tố, các chất tạo nên màu cho sợi tóc, còn gọi là melanin. Các melamine hoạt động do một loại tế bào nằm ở vùng da gần nang tóc có tên là melanocyte tiết ra. Chính chất này sau khi được melanocyte đưa vào trong lõi tóc sẽ quyết định sợi tóc mang màu gì. Có 2 loại melanin là eumelanin cho tóc sẫm màu và phaeomelanin cho tóc nhạt màu. Tùy theo số lượng melanin là nhiều hay ít mà tóc con người có nhiều sắc độ khác nhau. Khi về già, mọi hoạt động của cơ thể đều suy giảm, kể cả các melanocyte. Lượng melanin tiết ra quá ít sẽ khiến sợi tóc trở nên bạc trắng. Các bậc làm cha làm mẹ thường hay nói "bạc tóc vì con hư", thật ra cũng không hẳn là vô lý. Lo lắng, mất ngủ, stress nặng có thể ảnh hưởng đến việc nuôi dưỡng và hoạt động của các melanocyte, thay đổi lượng melanin tiết ra.
– Lớp biểu bì là phần ngoài cùng của thân tóc, gồm 5 – 10 lớp keratin trong suốt xếp chồng lên nhau như vảy cá có tác dụng bảo vệ sợi tóc khỏi các hóa chất hoặc ảnh hưởng bên ngoài. Giữa các vảy keratin có một chất kết dính gọi là KIT. Lớp biểu bì còn được bao phủ bởi một màng mỡ mỏng (lipid) để tóc không thấm nước.
Sợi tóc bóng mượt và óng ả hay không là nhờ lớp biểu bì. Các hóa chất trong thuốc nhuộm, dầu gội, tia tử ngoại mặt trời, nhiệt từ máy sấy, chất clo trong nước hồ bơi… đều có thể làm mất chất kết dính KIT khiến cho các vảy keratin bị bong ra, tóc bị hư tổn, xơ xác, dễ rối, không còn mượt mà và khó chải.
Bản thân sợi tóc (phần thân tóc) là một cấu trúc “chết” nên không tự phục hồi được. Vì vậy dầu xả hoặc kem xả có chứa silicon, tinh dầu và một số chất khác sẽ giúp giữ ẩm và làm tóc mượt trở lại.
Quá trình sinh trưởng của tóc
Quá trình sinh trưởng của tóc
Thấy những sợi tóc vương vãi trên bàn trang điểm, bồn rửa mặt là bạn lo lắng rằng mình bị rụng tóc và tìm cách chữa trị. Tuy nhiên, tóc rụng là hiện tượng rất đối bình thường khi kết thúc một chu kỳ của tóc.
Bình thường tóc mọc ra từ nang tóc được chia làm 2 giai đoạn. Ðầu tiên là giai đoạn tăng trưởng (growing phase) kéo dài từ 2 tới 6 năm, tùy thuộc vào việc tóc có được cung cấp đầy đủ dưỡng chất hay không. Nếu bạn chăm sóc cho tóc đúng mức với các dưỡng chất cần thiết, sợi tóc sẽ có thể tồn tại đến 6 năm. Ngược lại, để tóc tiếp xúc với hóa chất thường xuyên hay bỏ bê chăm sóc tóc sẽ làm sợi tóc của bạn nhanh chóng bị khô ráp, chẻ ngọn và rụng đi chỉ sau 2 năm.
Sau khi kết thúc giai đoạn tăng trưởng, tóc bước vào giai đoạn nghỉ ngơi (resting phase) kéo dài từ 2 tới 3 tháng. Sau thời kỳ nghỉ ngơi thì tóc sẽ bị rụng đi. Mỗi ngày chúng ta rụng khoảng từ 50 tới 100 sợi tóc là chuyện bình thường. Sau khi tóc rụng, tóc mới sẽ mọc ra từ chân tóc và chu kỳ tăng trưởng sẽ bắt đầu trở lại.
Tính trung bình, mỗi sợi tóc có thể mọc dài ra khoảng 13 – 14 cm mỗi năm. Mỗi ngày, sợi tóc mọc thêm được một khoảng là 0,35 mm. Tùy vào cách chăm sóc tóc, chế độ dinh dưỡng, mái tóc sẽ mọc nhanh hay chậm hơn mức trung bình. Tóc mọc nhanh nhất vào mỗi khi bạn ngủ. Vì vậy, nếu muốn kích thích tóc mọc, bạn hãy ngủ thật đều đặn 7 – 9 tiếng mỗi ngày và ăn uống đủ chất.
Hai vấn đề thường gặp ở tóc
Hai vấn đề thường gặp ở tóc
Tóc dàu
Trường hợp này được các bác sỹ da liễu mô tả bằng một hình ảnh hết sức đặc trưng là "tóc bết lại như đuôi chuột chỉ một vài ngày sau khi gội". Mái tóc dầu khi sờ vào có cảm giác dính, rất dễ bết vào nhau và cũng rất dễ bám bụi, gây cảm giác khó chịu.
Sau khi đã đọc về cấu tạo của sợi tóc, chắc các bạn cũng dễ dàng đoán ra thủ phạm chính là các tuyến nhờn. Khi các tuyến này hoạt động quá mạnh, lượng chất nhờn dư thừa trên tóc sẽ gây ra những hiện tượng nói trên. Tuy nhiên nếu bạn có một mái tóc dầu thì cũng đừng quá buồn. Có đến 40% dân số phải chịu cùng "hoàn cảnh" với bạn. Bạn chỉ cần tìm ra cách sống chung với tóc dầu và hạn chế những tác động tiêu cực của chúng vào cuộc sống, nếp sinh hoạt hàng ngày của mình.
Cách thông dụng và phổ biến nhất là chọn loại dầu gội thích hợp. Mà dầu gội cho tóc dầu thì rất sẵn có, giá cả phải chăng. Thường dùng nhất là dầu gội có thành phần Đất sét hoạt tính (trên các chai dầu gội đầu ngoại thường ghi là Argil – tiếng Anh hoặc Argile – tiếng Pháp). Thành phần này có khả năng hấp thu chất nhờn bám trên sợi tóc, trả lại độ suôn cần thiết.
Tóc khô
Nếu những tuyến nhờn trong phần nang tóc kém hoạt động, ví dụ như do ảnh hưởng của một số thuốc uống để điều trị bệnh, hay đặc biệt là khi tuổi cao, lượng chất nhờn tiết ra không đủ sẽ gây ra tình trạng tóc khô.
Nếu so với tóc dầu thì tóc khô có vẻ ráp và xơ hơn. Khoảng 60% những người tóc khô là ở mức nhẹ, nhưng 40% còn lại thực sự có vấn đề. Đại đa số những người tóc khô nặng sở hữu mái tóc quăn tự nhiên. Dễ nhận thấy khi sợi tóc không thẳng thì chất nhờn sẽ gặp khó khăn khi đi từ chân tóc lên tới đỉnh sợi tóc. Khi đó mái tóc không chỉ có cảm giác khó chịu mà còn rất dễ đứt gãy. Một điều khá mỉa mai là tóc khô nặng lại dễ ngấm nước, nhưng lượng nước ngấm vào không cải thiện tình trạng khó chịu mà lại ngấm thẳng vào phần lõi tóc, khiến sợi tóc càng dễ đứt gãy. Nếu không may rơi vào trường hợp này, việc chăm sóc tóc đòi hỏi phải hết sức cẩn thận. Thông thương mỗi người tóc khô ở mức nặng sẽ chỉ trung thành với 1 hiệu dầu gội nhất định, thường là loại dầu gội không dùng muối kiềm làm chất tạo bọt hay có độ kiềm rất thấp, đôi khi còn cần pha loãng. Các thành phần bổ sung trong dầu gội cho tóc khô cũng thường có các chất nhờn giữ ẩm vì một lẽ dễ hiểu, nếu cơ thể sản xuất không đủ thì ta phải bổ sung từ bên ngoài.
Thông tin bên lề
Lông và tóc của con người có xu hướng ngày càng ít đi và tương lai xa chúng ta sẽ hoàn toàn … không có tóc. Tuy nhiên, đến lúc đó thì có lẽ các nhà khoa học cũng có đã có đủ hiểu biết để ngăn điều đó xảy ra.